Cnemidocoptes mutans is het dure woord voor de schurftmijt, in de volksmond de kalkpoot genoemd. Deze mijt is een achtpotig spinachtig vaak met het blote oog niet zichtbaar beestje van 0,1 millimeter tot zo'n millimeter groot. Toen we hier gingen wonen, kregen we de kraaikoppen er gratis en voor niets bij. Met onze lekenvoorkennis hadden we geen idee dat onze meiden heel wat mijten herbergten. Het waren grote, robuuste kippen met verdikte, ruwe poten met wat vuilwitte korsten. Met de tijd kwam de wijsheid: onze meiden de schurftmijt.
Deze mijt verschanst zich tussen de schubben van de tenen en poten van hun gastheer of vaker nog: gastvrouw. Een eerste signaal is een wat gelig laagje net boven de tenen. De schubben gaan uit elkaar staan en op termijn ontstaan er witgrijze korsten op de poten: dat is de schijt van de mijt. Die hoopt zich op en ondertussen worden de tenen en poten ruwer, dikker en meer opgezet. De schurftmijt bezorgt de kippen jeuk, waardoor ze ook vaker zullen pikken naar hun poten, en zijn bovendien pijnlijk. De hoogste tijd voor de aanpak van deze mijt! Wie bij deze al overduidelijke signalen niet ingrijpt loopt het risico dat de kip door de pijn kreupel wordt en tenen verliest.
Deze mijt vraagt om beleid. We verdiepten ons in de wereld van de schurftmijt en ontdekten een grote diversiteit. Van het insmeren van de kalkpoten met benzine tot injecties met ivermectine. Aangezien de tijd geen wonden heelt zonder goede behandeling, waren we genoodzaakt tot actie. Allereerst een grondige schoonmaak van het hok inclusief de zitstokken om vervolgens alle kippen individueel te behandelen. Mijten hebben een hekel aan olie en om die reden is dat een goed middel voor de behandeling. Dat kan slaolie, zonnebloemolie of vaseline zijn, wij hebben destijds hertshoornolie gebruikt. Door de vettige stof of olie krijgen de mijten geen verse lucht meer en sterven zij de stikdood. De kippen hebben we om de beurten gevangen en de pootjes voorzichtig ingesmeerd met een kwastje. Dit klusje was enkel mogelijk met twee mensen mét handschoenen vanwege de onmogelijke meurgeur en het insmeertaakje.
Gegarandeerd succesvol advies kunnen we niet geven, hoewel er wel degelijk wat huis-, tuin-, en keukenadvies te geven is om mijten de vermijden. Na onze grondige aanpak jaren terug hebben we - even afkloppen - geen kalkpoten meer gezien. Een goede hygiëne en ventilatie is belangrijk, zorg voor een droog hok want mijten zijn dol op een wat vochtige omgeving. Houd ook je kippen dagelijks in de gaten, hoe eerder je erbij bent des te fijner dit is voor de kip.
Wie kippen houdt komt ongetwijfeld in aanraking met ziektes en plagen. Van kalkpoten tot bloedluis tot ratten in het hok. Je hoeft geen halve dierenarts te zijn om kippen te houden, maar niet alles in het hok kan je op zijn beloop laten gaan.
Er zijn heel veel goede redenen te bedenken om kippen te houden, zéker als je op het platteland woont. We waren er ook als de kippen bij met de kippen toen we hier jaren terug gingen wonen.
Wij kiezen bewust voor het houden van kippen. Gewoonweg omdat we geen vlees of ei willen vanuit de massaproductie-industrie. Onze troeteldieren krijgen geen soja of vismeel, maar goed kippenvoer en resten eten. Bovendien hebben ze een binnen- en buitenhok.