Wat is GFT?
GFT staat voor groente-, fruit-, en tuinafval. Op de website van milieu centraal vind je een hele hoop informatie wat al dan niet onder GFT valt en meer. Wist je dat 1/3 van ons afval GFT is? En dat het doodzonde is dat je je compost elke week langs de kant van de weg zet en vervolgens een zak aarde haalt bij de intratuin? Als je eenmaal weet hoe kostbaar de diverse GFT-producten zijn, heb je je groenbak nooit meer nodig. In deze blog loodsen we je door een aantal groente-, fruit- en tuinafval heen waarin we een aantal alternatieve ideeën opperen dan de groenbak. Want afval bestaat niet.
Composthoop
Met stip op de eerste plek: maak een composthoop. Vrijwel al het (verwerkt) GFT-materiaal kan op de composthoop. Met een goed opgebouwde composthoop die geregeld wordt omgeschept en op temperatuur is, krijg je gegarandeerd vruchtbare grond terug. Met een goed functionerende composthoop, heb je het gebruik van de groenbak vrijwel misbaar gemaakt. Niet voor niets hebben we een workshop composteren kan je leren over de basisbeginselen van het aanleggen en onderhouden van je compostbak.
Bokashi
Veel mensen denken dat bokashi-emmers een alternatieve manier van composteren is. Dat is niet het geval. Bokashi, vrij vertaald vanuit het Japans, betekent gefermenteerd organisch materiaal. Een anaeroob (geen zuurstof nodig) proces van fermenteren waarbij een materiaal ontstaat wat, net als compost, het bodemleven boost. Het aftreksel van bokashi is verdund bruikbaar. Anders dan op de composthoop mag er ook (rauwe) vis en vlees op. Bovendien is dit ook een geschikt alternatief voor onze medemens zonder tuin.
Dieren
Kippen, varkens, kalkoenen, parelhoenders: ze zijn allemaal dol op onze restjes. De meeste restjes dan. Varkens en kippen geef je bijvoorbeeld liever geen rauwe aardappel, ui- en aardappelschillen, prei en schillen van bijvoorbeeld kiwi en banaan. Voer je ze brood, gekookte pasta of aardappel, appelschillen en klokkenhuizen van peer dan zullen ze je heel dankbaar zijn wat ze over het algemeen uiten in heel veel herrie.
Mulchen
Mulchen is niet anders dan een mooi woord voor het bedekken van de grond met een natuurlijk materiaal, wat dan allerlei voordelen heeft. Dat kan met bladeren, snippers, gemaaid gras, vers gehaksels groenafval en nog wel meer. In de winter beschermt de mulchlaag je grond en in de zomer composteert het heerlijk verder op de composthoop.
Wormenbak
Die staat nog op onze bucketlist. Wormenpoep is het goud onder alle compost. Dat ze wat selectiever zijn en meer eisen hebben dan een reguliere composthoop, is dat dan dubbel en dwars waard. Waar een composthoop het 'wel doet' en je er met de nodige schoonheidsfoutjes relatief goede compost voor terugkrijgt, vraagt de wormenbak iets meer liefde. Zo mag er - in tegenstelling tot op de composthoop - geen gekookt eten in en geen brood en kunnen ze geen hele grote brokken aan.
Composttoilet
Hoewel strikt genomen ons eigen restafval niet valt onder GFT, noemen we deze alternatieve vorm van composteren toch. Er zijn diverse soorten composttoiletten zowel voor binnen- als buitengebruik. Het mooie is dat, buiten het feit dat je geen rioolaansluiting nodig hebt, er ook een beroep op kunt doen - of moet ik zeggen poep op kunt doen - als er langduriger sprake is van uitval van elektriciteit en daarmee de riolering ook ophoudt te werken.
Bladeren
Gewoon: laten liggen! Liggen ze echt in de weg op paden waar ze gladheid veroorzaken, schuif ze dan naar je borders of onder heggen en hagen. Een heerlijk plekje voor de dieren, beschermd tegen regen, wind en vorst. Deze natuurlijke isolatie is ook nog eens een bescherming tegen verschraling van je bodem, met name in de koude periodes. Wij gebruiken ze ook als mulchlaag in de moestuin, waarna ze in het voorjaar verder composteren in de compostbak. Dit jaar maakten wij voor het eerst een bladkorf speciaal voor het blad wat van de rijpaden kwam.
Hout: takjes, takken, stokjes, stammetjes, stammen
Als je eenmaal weet hoe kostbaar hout is, dan voer je geen takje meer af. Hout is multifunctioneel. We maken er hutten van, takkenwallen voor vogels en insecten, versnipperen het tot haksels en snippers, gebruiken het om ons huis te verwarmen en wilgen worden gebruikt om nieuwe wilgen te laten doen groeien en voor het aanleggen van natuurlijke beschoeiing. Hout is onmisbaar. De grote stukken worden gehakt en gekloofd. Het is in de winter een 6 tot 8 uur kostende klus per week die wordt uitgevoerd in ons lieftallige 'kloofhuisje" door ons takkewijf Judith. Ook onze Judith is onmisbaar, want zonder Judith, geen warme douche. We gebruiken zo'n 70-80% hout van eigen erf en de rest voeren we aan.
Mest & strooisel
Hoewel het uitmesten van de kippenhokken en de varkensstal een wat ondankbaar werkje is, moeten we ze eigenlijk dankbaar zijn voor poepies. Want zeker in combinatie met het strooisel uit de hokken, is het mengsel (met overigens een behoorlijk geurtje) een ideale toevoeging aan de composthoop. Overigens geldt dit niet voor je vleesetende huisdieren, hun restafval gaat én niet op de composthoop én niet in de GFT-bak. Dat mag bij het restafval, vanwege de hoeveelheid mogelijke ziektekiemen, de aantrekkingskracht ervan op ongedierte als ratten en vliegen en de hoeveelheid aan eitjes en bacteriën die het bevat. Gewoon niet doen.
Eierschalen
Eierschalen kunnen sowieso op de composthoop. Wat je misschien nog niet wist is dat eierschalen veel kalk bevatten en je ze dus (nadat ze dus gekookt en gepeld zijn he..) kunt uitstrooien over de plaatsen in je tuin waar de grond kalk nodig heeft. Er zijn nog meer manieren om eierschalen een functioneel tweede leven te geven. Je kunt ze verkruimelen en rondom de zaailingen (of planten, zoals hosta's) leggen, wat absoluut de aantrekkingskracht vermindert voor rupsen en slakken. Tenslotte kan je ze ook (zeer fijn) verkruimelen en terugvoeren aan de kippen. Kippen hebben immers dagelijks een kleine hoeveelheid kalk nodig om weer nieuwe eieren te produceren.
Koffiedik
Ook koffieprut kan, uiteraard, op de composthoop. Van het schuren van aangekoekte pannen en de wasbak tot het verjagen voor geurtjes in de koelkast tot het gebruik in de tuin om slakken te verjagen. Voor de echte fanatiekeling die het niet alleen binnen en buiten wil gebruiken, kan het zelfs nog toepassen als scrub. Bovendien is koffiedik de perfecte grondstof voor het kweken van diverse soorten paddenstoelen, dus ook een overweging waard.
Brandnetels
Voor de meesten onder ons staat brandnetel bekend als onkruid. Onkruid is echter subjectief begrip. Brandnetel kan ook heel nuttig zijn, je kunt er thee en soep van maken, maar als je grote hoeveelheden hebt is gier een betere optie. Gier is eigenlijk een vloeibaar aftreksel na een gistingsproces van het onkruid. Je kunt gier maken van brandnetel (of smeerwortel). Het aftreksel is eigenlijk een vloeibare bemester en kan enkel verdund worden toegepast. Gier heeft diverse voordelen: het versterkt het bodemleven, geeft planten een boost en beschermt tegen schimmels en ziekten.
Uitzondering?
Voor alles geldt dat er uitzonderingen zijn op de regel. Ook op onze regel dat we de groenbak niet gebruiken. Bijvoorbeeld voor heel veel klimop, dat wil je niet op de composthoop en kan je ook z'n gang niet laten gaan. Afvoeren dus! Voor Japanse duizendknoop geldt zelfs dat het niet bij het GFT mag.
Een duurzame feestdag: van geen tot groene cadeautjes
Maria -
|
06 augustus 2023
In de blogreeks: duurzame feestdagen. We gaan van start met duurzaam cadeautjes geven. Als gever heb je enkel een beetje creativiteit, eigenheid en liefde nodig om de ontvanger een blij mens te maken. In deze blog geven we je wat groene adviezen.
Kombucha: lang leve de scoby!
Maria -
|
26 maart 2023
Zelfvoorzienend leven en gevarieerd eten gaan ons gemakkelijk af. Zelf voorzien in een gevarieerd drankenassortiment is een grotere uitdaging. Naast verse (kruiden)thee en eindeloze hoeveelheden sap en limonade van fruit van eigen erf, voegen we graag toe aan het DIY-assortiment: kombucha!
Een kip slachten: van A tot Z
Maria -
|
23 mei 2022
We doen het graag zelf. Kippen houden, kuikens grootbrengen en kippen slachten om vervolgens eigengemaakte kippensoep te maken. In deze blog nemen we je mee in de stappen van slachten van een kip.
Kruidenspiraal aanleggen
Maria -
|
22 mei 2022
In het ontwerp van onze inheemse, natuurlijke voortuin stond een prachtige kruidenspiraal ingetekend. In deze blog laten we zien hoe een ontwerp werd gerealiseerd.
Upcycle oude dakpannen
Maria -
|
22 mei 2022
Na al dat gebouw en verbouw kwamen er heel wat toffe, oude dakpannen beschikbaar. Er kwam een ander plan voor de dakpan, of eigenlijk: plannen. We hadden zoveel leuke ideeën dat we zelfs oude dakpannen aan 't eind van de straat hebben opgehaald. In deze blog 5 manieren om dakpannen te hergebruiken.
Een insectenvriendelijke takkenwal
Maria -
|
08 mei 2022
Willen we een insectenmuur, takkenwal, houtwal of takkenril? Op diverse plaatsen op het erf hebben we takkenrils en houtwallen en op het voorerf wilden we graag iets tussen een insectenmuur en takkenwal in. Lees hier hoe wij dit project aanpakten.