De basisbeginselen van een moestuin indelen
Een moestuinindeling maken heeft best wat voeten in de aarde. Het moet namelijk goed doordacht zijn. Vraag maar Harm, onze moestuinmalloot, naar een moestuinboek en er rollen zo talloze titels uit z’n mond. Hij heeft zich verdiept in de wondere wereld van eigen gewassen verbouwen en is de architect van onze - uit de kluiten gewassen - moestuin. Een indeling maken voor 600m2 moestuin is puik werk!
Bij de indeling van de moestuin is rekening gehouden met de volgende 5 basisbeginselen:
- Vakken, bakken en paden
- Schaduw en zon
- Combinatieteelt
- Wisselteelt
- Bewatering
Vakken, bakken en paden
Het succes van een moestuin staat of valt met de indeling van de vakken en paden. We hebben heel wat concepttekeningen liggen van de paden, want eenmaal aangelegd betekent geen weg meer terug. Het werken met bakken levert best wat 'ruimteverlies' op, maar maakt het beheer, onderhoud, bescherming en bestrijding van ongediertes een stuk makkelijker. En het ziet er verzorgder uit;).
Slagen doe je met een kruiwagen
Met een moestuin lijken dingen zo voor de hand liggend, maar stel dat we pas na de aanleg van de moestuin ontdekten dat de paden te smal zijn voor de kruiwagen; dan moet je wel even door de zure appel heen bijten. Bij een moestuin zonder kruiwagen delf je het onderspit. In een klein uur zouden wij aan de minimale 3000 stappen per dag komen. Kilo’s oogst, onkruid (vooral dat), en aarde moeten versjouwd worden. Dat wil je echt niet met emmertjes doen, tenzij je Jerom wil worden... of Tante Sidonia ;-).
Om met de kruiwagen over de paden lopen, moeten de paden minimaal 60 centimeter breed zijn. Daar hebben we dus ook rekening mee gehouden, en daar plukken we nu de vruchten van. Het feit dat we aantal wielen versleten hebben in een jaar tijd, laat zien dat die paden goed gebruikt worden!
Het redden met de bedden
We hebben de moestuin verdeeld in vakken. Zo’n vak bestaat uit een pad en een bed. De breedte van een bed is 150 centimeter. Aan alle 4 de zijkanten van het bed lopen paden. De paden nemen veel ruimte in beslag, maar hierdoor hoeven we geen “Twister-praktijkten” uit te voeren bij onkruid trekken en oogsten en staan we niet op de plantjes bij het weghalen van onkruid. De paden hebben een padbreedte van zo’n 50 tot 60 centimeter. Dat betekent dat we ook op onze knieën kunnen werken en zonder het moestuinbed te betreden, deze kunnen onderhouden. Dat maakt het tuinieren gelijk een stuk ergonomischer; wel zo prettig als je bijna al je vrije uren in de moestuin doorbrengt.
Goed gedijen met rijen
De bedden zijn rechthoekige houten bakken. In een bak zaaien / planten we gewassen bij voorkeur in rechte rijen. Rechte rijen zijn het prettigst, omdat we zo eenvoudig onkruid kunnen trekken. Het varieert per gewas hoeveel afstand we aanhouden tussen iedere rij. De bakken zijn 150 centimeter breed en 500 centimeter lang, en de kweektunnels 120 cm bij 300 cm. Dus we kunnen hier heel wat verschillende soorten gewassen laten groeien!
Schaduw en zon
Waar we onze groenten en aardappels zaaien / planten / poten is onder andere afhankelijk van hoe de zon valt. Wij hebben het geluk dat de moestuin in de zomermaanden heel veel zon vangt. Zoveel dat we onze lage kassen met warm weer open moeten zetten, anders branden de gewassen weg (jep, we spreken uit ervaring). Met zon gedijen gewassen goed. Hoe meer zon, hoe beter. Als we schaduwrijke moestuinstukjes hadden, zouden we daar eerder bijvoorbeeld sla, boerenkool en lenteui plaatsen. Deze gewassen groeien ook goed in de schaduw.
Combinatieteelt
Een goeie buur is beter dan een verre vriend. Dat geldt niet alleen voor ons, maar ook voor de moestuin. Planten die elkaar helpen of elkaar het leven zuur maken. Daar slim mee omgaan heet combinatieteelt.
Planten die naast elkaar geplaatst worden, kunnen elkaar versterken óf juist afzwakken. Dat komt doordat sommige planten bepaalde stoffen afscheiden die insecten aantrekken die voor naburige planten schadelijk kunnen zijn. De aardbeienplant is bijvoorbeeld in de trek bij koolvliegjes. Dan kunnen de naburige kolen misschien wel ‘als kool’ groeien, maar met koolvliegjes in de buurt, belanden die kolen niet in de pan ;-).
Bij combinatieteelt komt meer kijken dan de juiste planten naast elkaar zetten. Het gaat erom dat de tuin volledig in harmonie is. Insecten bestuiven de boel en schadelijke insecten worden om de tuin geleid door bijvoorbeeld kruiden en groenten te plaatsen die geuren afscheiden waar insecten verward door raken. Dit is een vak apart, en eerlijk is eerlijk, dit hebben we nog niet helemaal in de vingers.
Wat we wel doen aan combinatieteelt?
- We hebben verschillende bloemrijke bakken voor de bijen en hommels. De natuur een handje helpen bij bestuiven kan geen kwaad!
- De goudsbloemen in de tuin weren de zwarte bonenluis.
-
De moestuin is biodivers ingericht. Monoculturen leiden eerder tot een ongecontroleerde plaag. Door onze mengculturen trekken meerdere soorten insecten naar de moestuin en verkleinen we het risico op een kolossale plaag.
Wisselteelt
We telen de groentefamilies in de moestuin ieder jaar ergens anders. Roulatie in de moestuin is essentieel om ziektes, plagen en bodemuitputting te voorkomen. De volgende 6 gewassoorten worden gerouleerd:
- Koolgewassen (kruisbloemigen)
- Bladgewassen
- Vruchtgewassen (komkommerachtigen)
- Wortelgewassen (schermbloemigen)
- Aardappelen (nachtschade-achtigen)
-
Peulgewassen (vlinderbloemigen)
De gewassen staan op volgorde van de mate waarin ze voedingsstoffen in de bodem nodig hebben (van veel naar weinig). De gewassen in de bakken wisselen we in deze volgorde af. Dus de koolgewassen worden opgevolgd door bladgewassen. Bladgewassen door vruchtgewassen. Et cetera. Tot de cirkel weer rond is. De kruiden staan in een kas. Deze behoren tot de vaste gewassen en hoeven niet mee te doen in het roulatiecircus. In het gehele roulatiecirsus moeten we ook rekening houden met het grondwaterpijl. De aardappels dienen bijvoorbeeld op het hoogste gelegen gedeelte gepoot te worden.
Bewateren
Voor de moestuin willen we niet met gieters op en neer hobbelen. Daarom hebben we een bewateringssysteem aangelegd. Onder de moestuin lopen allerlei waterslangen die uitmonden in kraantjes. In iedere moestuinbak is zo’n kraan bevestigd. Daarnaast heeft iedere bak en kas een druppelsysteem, zodat de gewassen geleidelijk en gedoseerd bewaterd gemaakt worden. Het water waarmee we de gewassen vochtig maken, halen we met een waterpomp uit de sloot (zolang er geen blauwalgen zijn). Dat is wel zo duurzaam! :-)
Van plan naar praktijk
Harm heeft uren denkwerk erop zitten voor het uitwerken van een gedegen moestuinplan. Maar de tijd en het geld dat erin zit om onze moestuindromen werkelijkheid te maken, hebben heel wat meer avonden en weekenden gekost. Met honderden manuren en een lieve duit centen is het gelukt. Het resultaat mag er zijn: een prachtig functionerende moestuin.
Onze varkens, van big tot slacht.
Mark -
|
03 februari 2024
In september kochten we vier biggetjes - een kruising tussen wolvarken en duroc. Een kort fotoverslag van 10 maanden varkens houden.
Kombucha: lang leve de scoby!
Maria -
|
26 maart 2023
Zelfvoorzienend leven en gevarieerd eten gaan ons gemakkelijk af. Zelf voorzien in een gevarieerd drankenassortiment is een grotere uitdaging. Naast verse (kruiden)thee en eindeloze hoeveelheden sap en limonade van fruit van eigen erf, voegen we graag toe aan het DIY-assortiment: kombucha!
Herfst in de moestuin: bezigheden in november
Maria -
|
30 oktober 2022
Een moestuinseizoen stopt nooit. Het jaarrond zijn er werkzaamheden en is er te oogsten. Toch wordt wel gezegd dat zo tegen het eind van het jaar het moestuinseizoen op z'n eind loopt. In deze blog de werkzaamheden in de moestuin in november.
Biggen houden: wat we ontdekten over biggen
Maria -
|
18 september 2022
Op het einde van de zomer verwelkomden we vier schattige,bruine biggen. Wie dieren houdt, ontdekt dat er altijd te leren valt. Nog geen 3 weken later zijn we heel wat biggenavonturen rijker en delen we jullie graag onze nieuwe kennis over biggen.
Een kip slachten: van A tot Z
Maria -
|
23 mei 2022
We doen het graag zelf. Kippen houden, kuikens grootbrengen en kippen slachten om vervolgens eigengemaakte kippensoep te maken. In deze blog nemen we je mee in de stappen van slachten van een kip.
Wat er te vertellen valt over parelhoenders
Maria -
|
22 mei 2022
Parelhoenders - ook wel stipkippen genoemd (echt een véél leuker woord) - zijn fantastische hoenderachtige vogels om te houden. In de loop van de tijd zijn wij van ze gaan houden en ontdekten we iets meer over deze interessante beestjes.