Dan denk je goed bezig te zijn met het consumeren van lokale producten middels de oorsprongsmarkering. Producten goed nakijken op land van herkomst. Hoe dichterbij, hoe beter. Minder voedselkilometers, schoner milieu en verser voedsel! Althans, dat dachten we... Judith kwam erachter dat het weer een nieuw wapen was van voedselproducenten om hun producten mooier af te schilderen. Het land van herkomst? Niet de oorsprong.
Klinkt als een discrepantie op zich. Tomaten uit Spanje komen toch echt uit Spanje? Abrikozen uit Frankrijk komen toch ook bij die Fransen vandaan? Het staat op het etiket en het etiket is heilig. Toch? Niet wat voeding betreft. Het land van herkomst zegt niet veel over het desbetreffende product. Jouw heerlijke Limburgse asperge soep komt linea recta uit Frankrijk. Die heerlijke Hollandse snoeptomaatjes elke dag op je boterham met oude kaas? Komt gewoon uit Spanje. Maar hoe kan dat?
Ik ging op onderzoek uit en onthulde een nieuwe leugen van de producteisen: de oorsprongsmarkering. Deze markering op het etiket moet verwijzen naar het land waar het product geheel en al is vervaardigd of naar het land waar het product een laatste ingrijpende bewerking heeft ondergaan (RVO). De misleiding zit in het gedeelte: het land waar het product een laatste ingrijpende bewerking heeft ondergaan.
Onze heerlijke Nederlandse kip kwam uit Polen. Aangezien de laatste bewerking van de Poolse kip had plaatsgevonden in Nederland, werd onze Poolse kip omgedoopt tot een Nederlandse kip.
Om deze situatie te verduidelijken halen we er graag een volstrekt ander extreem voorbeeld bij om deze frappante situatie op te helderen. Een geboren en getogen Portugees doet zaken in China en reist om de zoveel tijd heen en weer. Oppassen geblazen natuurlijk. Er hangt een fikse boete boven het hoofd, wanneer je als – niet Chinees zijnde – over de 6 maanden in China zit, ongeacht de reden. De Portugees gaat per ongeluk over het limiet heen, krijgt een fikse boete en dat niet alleen… Het Portugese paspoort is ingetrokken en hij krijgt er een Chinees paspoort voor terug. De Portugees is Chinees. Zijn cultuur met de bijbehorende geschreven en ongeschreven regels zijn door en door Portugees. Het enige Chinesige wat hij bezit is het paspoort.
Een Poolse kip maak je niet Nederlands door in Nederland de kip te bewerken met antibiotica en Portugese snoeptomaatjes maak je niet Hollands door ze in Nederland te verpakken.
Ondanks deze ogenschijnlijke zeer vreemde situatie is het misschien goed om enige nuance aan te brengen. Het feit dat het ‘land van herkomst’ wordt vermeld is al een goede vooruitgang. Het is goed dat de laatste bewerkingsplaats wordt vermeld. Alleen het werkelijke land van herkomst ontbreekt… De weg naar transparantie is al geopend, alleen het lijkt nog niet echt het rechte pad te zijn.
Het plan voor herkomstetikettering voor alle typen producten lijkt gesneuveld en voedselproducenten kunnen hun bewerkte producten nog steeds verantwoorder en mooier voordoen dan dat ze daadwerkelijk zijn middels de voorsprongsmarkering. Dat is toch misleidend? Helaas niet volgens de Reclame Code Commissie (22 juli 2011, dossiernr. 2011/00544 Honig). Ook al komen toevoegingen in een product uit de hele wereld, reclame maken met ‘lokale’ herkomst is volkomen legaal.
Wat we nu doen tegen deze misleiding? Niet bij de pakken neerzitten in ieder geval, uit welk land deze pakken ook mogen komen. Vlees? Dat halen we tegenwoordig bij de boer om de hoek. Groenten en fruit? Die halen we bij Rechtstreex. Kaas en melk? Uiteraard, dat halen we bij de boer. Eieren? Wij hebben onze lieve eigen kipjes. Zo weten we zeker dat het land van herkomst echt Nederland is!